Welkom bij Awen

Droom van een Staf

Van de droom van vannacht is één beeld het meest helder. Ik droomde van een inwijdingsceremonie en ik kwam aangelopen samen met mijn staf. Mijn LiveWood staf voelt voor mij niet als iets dat je vasthoudt, maar met wie je samen loopt. Vanmorgen werd de staf op een andere manier nog eens aangehaald. Een uitnodiging om met 'de mijne' aan het werk te gaan.

Het deed me denken aan dit artikel van Linda Wormhoudt, dat in 2011 in tijdschrift Koorddanser gepubliceerd werd.

[begin artikel Linda Wormhoudt]
 

Magische staf van Gandalf

Veel mensen kennen de magische staf vooral van de tovenaar Gandalf uit ‘The Lord of the Rings’ en van Merlijn, de druïde. Een rituele staf werd en wordt gebruikt in diverse culturen en spirituele stromingen: in het Keltische druïdisme, in de Wicca, de hekserij, en in het Scandinavische seidr. Maar waarvoor dient zo’n staf eigenlijk?

Ooit zat ik in een overvolle Amsterdamse tram. Het regende en in de tram rook het muf. Natte paraplu’s dropen in hoekjes. Iedereen was bezig met zijn of haar eigen ding: telefoneren, suffen, praten met de buurman, kaartje kopen. Een doodgewone dag in een doodgewone tram.

Totdat er een man instapte, nee, binnenschreed. Een Afrikaanse man, gehuld in traditionele vuurrode kledij. De man, waarschijnlijk een Masai, had een manshoge staf bij zich. Ondanks de immense drukte week de mensenmassa uiteen om ruimte voor hem te maken. De man straalde macht en kracht uit, deels door zijn houding, deels door zijn gezichtsuitdrukking. Maar het was de staf in zijn handen die zijn kracht bevestigde. Die gaf hem status. Op het moment dat iemand een staf draagt, is er iets toegevoegd aan de persoon.

Statussymbool

‘Geen man zal in zijn huis een staf of altaar hebben, voorwerpen gebruikt voor tovenarij, plekken van heidense offers of andere zaken die gerelateerd zijn aan heidense praktijken.’ (Eidsivatingslov, Noors wetboek, 11e eeuw)

Van oudsher dragen sjamanen, medicijnmensen en andere wijze mannen of vrouwen die optreden als ziener, wijsgeer, genezer en/of ceremonieleider vaak kleding en voorwerpen die bij hun beroepsuitoefening horen. Een van die voorwerpen is de staf. Door hun afwijkende uiterlijk en hun rituele voorwerpen zijn de wijzen ogenblikkelijk herkenbaar voor de andere leden van de gemeenschap. De sjamaan, medicijnman of zieneres doet gedeeltelijk afstand van de eigen persoonlijkheid en is nu ‘in functie’. Hij of zij wordt een doorgeefluik, een ambassadeur, een mens dat contact heeft of kan leggen met andere werelden, met goden en beschermgeesten, met velden waarin een gewoon mens niet zomaar kan binnenstappen. De staf geeft status aan de drager en distantieert hem of haar van de massa.

Ritueel

In veel Noordwest-Europese spirituele tradities speelt de rituele staf een rol. Denk bijvoorbeeld aan de staf van de Keltische druïden en die van de Scandinavische god Odin. ‘Wand’, het Engelse woord voor staf, komt van het Germaanse woord ‘wend’, en werd door de Vikingen meegebracht naar Engeland. Het betekent draaien, keren, of omdraaien. Daarnaast is het woord gelieerd aan het Germaanse woord voor muur of afscheiding, waarbij men moet denken aan muren van gevlochten wilgentenen. Ook hier is een associatie te maken met draaien of vlechten. Dit draaien of vlechten heeft misschien te maken met de mogelijkheid om gebeurtenissen en lotsbestemmingen van personen magisch te beïnvloeden, een mogelijkheid die ook werd ingezet bij oorlogen. Tijdens veldslagen werd de staf door de druïden en door de oude Scandinaviërs ingezet om de tegenstander te intimideren, te betoveren, en een magische grens neer te zetten om de eigen troepen te beschermen. In deze context is de staf een wapen of een voorwerp dat beschermt.

Wereldboom

De staf lijkt in veel culturen in de eerste instantie een representant te zijn van de Wereldboom. In Scandinavië is het de Ygdrassil, de boom van levenskracht en kennis. Via de boom kan elke zoeker naar kennis alle werelden betreden en alle lagen onderzoeken. De immense boom reikt van de onderwerelden onder de wortels, door de middenwerelden waar onder andere de mensen wonen, naar de bovenwerelden waar de goden verblijven. Men kan naar andere werelden of plekken reizen via de staf, of de staf letterlijk als voertuig gebruiken. De Scandinavische gandstaf bijvoorbeeld heeft een sterke associatie met rijden, vliegen. De gand-reið (rijden op gandr) komen we in een aantal historische bronnen tegen. Hier doemen beelden op van vrouwen die op een staf of steel rijden, met een sterke seksuele ondertoon. Dit beeld kennen we ook van de continentale Europese heksen, mannen en vrouwen die op een staf, spinrok of bezemsteel naar andere werelden of geheime bijeenkomsten vlogen. Hier is de staf een vervoermiddel, een ingang naar andere werelden en plaatsen.

In de Europese historische bronnen, sagen en volksverhalen komen we diverse typen staven tegen. Naast ceremoniële, beschermende en reisstaven was er bijvoorbeeld ook de Scandinavische lyfstav, die exclusief werd ingezet voor genezing. Een dergelijke staf is opgegraven bij Ribe in Denemarken. De staf hielp bij de trilziekte, hoogstwaarschijnlijk malaria. Op de staf was een bezwering gekerfd in runenschrift. Hoe de staf precies werd gebruikt, is helaas niet duidelijk.

Braadspitten

Archeologen vonden diverse houten en ijzeren staven in Scandinavische graven. Soms waren deze voorzien van een ring met daaraan amuletten. Men trok tot voor kort de vreemde conclusie dat het braadspitten moesten zijn. Zo staan ze ook vermeld in diverse museumcatalogi. De constructie van deze staven is echter totaal niet geschikt om vlees aan te spietsen, het zou meteen scheuren. Daarbij zijn er echte braadspitten gevonden, met een veel logischer constructie: dunner en zonder amuletten. De archeologen en andere onderzoekers kwamen tot voor kort simpelweg niet op het idee dat de gevonden staven wel eens een symbolische of magische betekenis zouden kunnen hebben.

De staf is een multifunctioneel ritueel voorwerp. In druïdistische en heksenkringen gebruikt men de staf vooral om een beschermende cirkel te trekken. Wat men in het Scandinavische seidr precies met de staf deed, is onduidelijk. Het woord ‘völva’, de naam voor een vrouw die seidr uitoefende, betekent letterlijk stafdraagster. In verschillende historische bronnen komen we verschillende gebruiksmogelijkheden tegen. Zo kan een staf een ruimte afbakenen en bekrachtigen, energieën richten, zegenen, energie weghalen, toevoegen of neutraliseren, een ijkpunt zijn voor de gebruiker. Het werken met een staf kan gronden en een hulpmiddel zijn om te reizen naar andere werelden. Vrouwen die met een staf werken, ervaren de staf soms als een metgezel, een gids die ze de weg kan wijzen. Mannen ervaren de staf vaker als een verlengstuk van zichzelf. Het gebruik van de staf in spiritueel werk kan je meer leren over jezelf, over de energievelden om je heen, over zaken zoals macht en kracht en wat dat voor jou betekent.

Ik zing

Mijn beide handen leunen zwaar op de staf. Ik laat de bovenkant van mijn staf tegen mijn voorhoofd rusten, en kom daardoor in een diepe trancestaat. Tegelijkertijd zorgt de staf, die op de grond rust, voor een gevoel van houvast en veiligheid. Ik verkeer nu in een dubbele bewustzijnsstaat: deels in een andere wereld en tegelijkertijd verbonden met de aarde. In het kader van mijn onderzoek naar seidr zing ik naar de staf: zonder woorden, slechts klanken. De klanken dienen als kompas. Als vanzelf zing ik lage tonen tegen de onderste regionen waar ik de poorten naar de benedenwerelden bespeur, en hoge tonen tegen de bovenwereldse ingangen. De staf lijkt een microkosmos te zijn waarin alle werelden aanwezig zijn, en alle energievelden. Ik voel door mijn stem heen waar ik mijn handen kan plaatsen om te beschermen, af te bakenen, waar te genezen, waar te kerven en waar te verstillen. Dan verplaatst de staf zich, trekt zich niets aan van mijn fysieke lichaamsgrenzen en gaat naar binnen. De staf laat mij recht zitten, want nu woont de Ygdrassil in mijn ruggengraat.

Linda Wormhoudt is sjamaniste en rituelenbegeleidster, auteur van ‘Goden en sjamanen in Noordwest-Europa’, ‘Ademtocht, verhalen over de dood’, en ‘Seidr, het Noordse pad, werken met magische en sjamanistische sporen in Noordwest-Europa’ alle uitgegeven door uitgeverij A3 boeken. Haar website: www.soulritual.nl

[einde artikel Linda Wormhoudt]

Foto:
Mijn staf en ik in Vézelay, mei 2016

CW/20170218


/ | \

spinsels

Labyrintwandeling met de volle maan

/ | \ - 1 -👣 Maan van de Langste Nacht 🌕 Het is volle maan. Deze maan wordt ook wel de Maan…

Ariadne, vrouwe van het labyrint

In de Griekse mythe van Theseus en de Minotaurus lijkt Ariadne een zijdelingse rol te spelen. Als dochter van koning Minos wordt ze…

De 11 minst gelezen spinsels 2022

In plaats van nog zo'n rijtje met de tien meest gelezen artikelen, geef ik je dit jaar een overzicht van de elf minst…

Mariabeestje

Mei-Maand, Maria-Maand, Lieveheersbeestjes-Maand De oude Germaanse naam voor het lieveheersbeestje was Freyafugle, de vogel van Freya. Dat werd tijdens de kerstening aangepast naar…

Dusty Miller, the wand makers

De BBC maakte de documentaire "Harry Potter, a history of magic", waarin ze op een prachtige wijze allerlei magische aspecten uit de boeken…

Make time to stop and smell the sleedoorn

Op weg naar mijn afspraak zag ik ‘m staan. Een grote stralende sleedoorn. Ik genoot en herinnerde me dat ik mijn fotocamera bij…

Zwerven over zijpaden: notendop

De Hazelaar is de volgende gids in de cyclus van Dryade als gids in het labyrint. Bij de voorbereidingen zwerf ik graag over…

Het donker in de schijnwerpers

Dit artikel over de invloed van kunstlicht op het welzijn van mens en natuur schreef ik voor De natuur uw arts, het (online)…

Yin & Yang en balans

Yin/Yang symbool Tijdens de lente- en de herfstequinox duren daglicht en nachtduister even lang. Er is balans. En als het gaat over balans,…

Geniet van schoonheid en het leven

Een van mijn buurtbewoners vroeg eens naar het boompje in mijn voortuin. Het was op dat moment wat verwilderd en kon inderdaad best…

Dode tak wijst de weg

Op een stralende herfstdag lopen we door het bos. Ik vertel verhalen over herfst, over bomen. Ik wijs op een dode tak aan…

Onzichtbare oogst

De herfstperiode is een periode van oogsten. Niet alleen in de natuur, ook voor het onderzoeken van de oogst van jouw natuur is…

Crowdfunding: 0% - start Op stap met de bomen dryadenkaarten

crowdfundings campagne Op stap met de bomen dryadekaartenhet Laaglandse bomenorakelLees mijn campagne opvoordekunst.nl Er is niks mis met het hebben van een boom…

Keuzes die de reis vormgeven

Oriah Mountain Dreamer schreef in januari 2013 een artikel over het labyrint. Ze schrijft dat je kunt kiezen het leven te zien als…

Offertje, bedankje

Waar ik enorm van genoten heb ik Bretagne, waren de offertjes die je her en der kon vinden. Aan de voet van een…

Klavertje drie, klavertje vier

Mijn oog werd getrokken door bloeiende klaver en opeens herinnerde ik me weer dat ik dat ik dat vroeger als kind een mooi…

Ooievaars luiden de lente in

Met een kopje thee in een lang verwacht voorjaarszonnetje op het dakterras. Opeens lijkt de wereld om me heen te veranderen. Er is…

Wat is Awen?

Een vonk van inspiratie Voor mij betekent Awen een vonk van inspiratie, een vonk aangewakkerd en gedragen door de goddelijke Adem. Een klein…

Verbinden met je plek

Bij een van de boswandelingen willen de grote en de kleine berkenstaf met me mee op pad. Zonder het te begrijpen, geef ik…

Dubbelstaartige meermin - foto's

Meermin ken ik wel, ik weet ook dat er ook verhalen over meermannen zijn. De dubbelstaartige meermin kwam op mijn pad door kennismaking…

Verdwaald - Lost

Zoals het toe-val dat wil. Ik startte mijn pc om iets te zoeken voor een leuke dinsdag dryadendag post. Het eerste dat ik…

Reacties over Op stap met de bomen

ReactiesOp stap met de bomen, het Laaglandse bomenorakel / | \ Zulke fijne aardse kaarten, kort en krachtig tot in de kern beschreven…

Zwijnenstal

Eerder deze week schreef ik over de heilige bron van Sancreed. Op een steenworp afstand ligt het plaatsje Sancreed. Het dankt haar naam…

Het aanpassingsvermogen van Elfje Twaalfje

Een van de sprookjes die ik vroeger geweldig vond, was het sprookje van Elfje Twaalfje uit 1969. Het is een verhaal geschreven en…

Lenteboom Wilg

Toen ik jaren geleden naar mijn werk in de stad verderop reed, reed ik vaak speciaal een stukje om zodat ik langs een…

Ginkgo: veerkrachtige overlever en symbool van hoop

Uit het lood geslagen en op zoek naar een momentje om tot rust te komen, liep ik het kasteelpark in en ging in…

Bzzzzz, de kleine grote alchemist

Moest je bij deze prachtige honingraten ook meteen aan een labyrint denken? Godin Ariadne verbindt bijen en labyrint. In de Griekse mythe gaf…

Je hoeft alleen maar in het centrum te staan van wie je bent

- uit het boek Bezield leven van Pamela Kribbe