Zirbe, koningin van de Alpen
Op stap in Großarltal, op stap met de Zirbelkiefer
In het prachtige Oostenrijkse Großarltal ontdekte ik Zirbenschnaps. Vindingrijk, om van een dennenappel een drankje te maken, maar hey, het smaakt best lekker! Aangezien ik dol ben op bomen, wilde ik meer weten over die beroemde en geroemde Zirbe (Alpenden, in het Nederlands). Tijdens mijn speurtocht nestelde de Zirbe zich steeds steviger in mijn hart, met zijn indrukwekkende fysieke verschijning en de eeuwenoude verhalen over zijn kracht en heling.
In de stijl van de Op stap met de bomen natuurtraining schreef ik een extra module over de Zirbe. Deze pagina biedt je een gedeelte daaruit, voor een eerste indruk over deze bijzondere boom. Zoals een dierbare vriendin de Zirbe samenvatte: 'Het is een boom die weet hoe hij zich altijd weer kan verbinden met levenskracht.' Lees zelf welke verhalen over de Zirbe jou het meest inspireren.
/ | \
/ | \
Botanische informatie
Latijnse naam: Pinus cembra
Naam: Alpenden of arve
Alpen: Zirbe, Zirbelkiefer (D) - Zirm, Arve (CH) - Arbe, Arole, Petschl (Z-Tirol) - pin cembro, pin des Alpes (F)
Engels: Swiss pine, Swiss stone pine, Stone pine, Arolla pine, Austrian Stone pine
De Alpenden is een traag groeiende dennenboom met sterke, lange en stevig verankerde wortels en een volle compacte kroon. Op leeftijd krijgt de Zirbe vaak een karakteristieke vorm: een gevolg van het overleven van de barre invloeden van landschap en weerschap.
De Zirbe heeft een donkergrijze / oranjebruine schors, later met schubben en groeven. De naalden glimmen en zijn driehoekig, met een blauwgroen/wit binnenkant en donkergroene buitenkant. De lengte van de naalden is zo'n 7 tot 9cm, die in groepjes van 5 bij elkaar staan. De naalden kunnen 12 jaar aan de boom blijven voor ze vallen. De Alpenden helpt op hoge hoogte erosie en landverschuivingen tegen te gaan.
Zirbe kan extreme weersomstandigheden weerstaan. Behalve hevige en langdurige sneeuwval en stormwinden, is de boom ook nog eens bestand tegen temperaturen van -40 tot +50°. Het is daarmee ook een van de meest vorstbestendige bomen. De Alpenden bevat veel hars om wonden in bast of takken die ontstaan zijn door bliksem, sneeuw of storm, te helen.
- Habitat: bovenin of voorbij de boomgrens, in de ‘Krummholzzone’; 1800 tot 2500, soms 3000 m (Alpen, Karpaten, Transsylv. Alpen)
- Hoogte: 25 tot 35 meter
- Leeftijd: tot duizend (!) jaar of ouder
/ | \
/ | \
Toepassingen
Hout: blijft lang geuren, met helende werking; wordt gebruikt voor meubels, koekoeksklokken, houtsnijwerk, speelgoed, kunstwerken- Olie: tegen motten; antibacteriële en schimmelwerende werking
- Kegels: Zirbenschnaps (van jonge, handgeplukte Zirben); Zirbengeist (van oudere, houtige kegels)
- Zaden: winterse voedselbron + delicatesse
Hildegard von Bingen schreef dat Zirbenhars als wierook een desinfecterende en kiemdodende werking heeft.
Over de Zirben-olie wordt gezegd: het is de ‘wierook van de Alpen’. Het werkt kalmerend, verbetert de nachtrust; brengt hartslag in rust, verbeterd bloedsomloop; goed tegen verkoudheid, hoesten en hoofdpijn; verbetert de weerstand; verwarmt geest en ziel; geeft levenskracht, moed, vastbeslotenheid.
/ | \
Mythen en legenden
Symbool van overleving en eeuwigheid; doorzettingsvermogen en kracht- Genezer, brenger van eeuwige jeugd
“Omdat bomen in de taal van het universum vrouwelijk zijn, wordt de Zirbe ook wel de koningin van de Alpen genoemd” (bron: Angelika E. Hohenberger)
In Tirol wordt gezegd dat de Zirbe een toverboom is, een krachtboom die verdwaalde reizigers versterkt en met zijn blauwe licht de weg wijst. Dit blauwe licht ontstaat op hete zomerdagen door een vergrote aanmaak van olie; daarmee beschermt de boom zich tegen verbranding; dit is zichtbaar in een blauwachtige gloed om de boom.
Zirbenhout is maanhout. Alleen in de winter en in afstemming op de maankalender mag een Zirbe geveld worden.
/ | \
Meer over mijn werk met bomen vind je op mijn website Opstapmetdebomen.nl.
Heb je interesse in de Zirbe bomenmodule? Neem dan contact met mij op.
/ | \