Welkom bij Awen

Het labyrint van Chartres - de kathedraal

👣 Labyrint van Chartres - deel 1

Deze zomer duik ik diep in de verhalen van het labyrint in de Notre-Dame de Chartres in Frankrijk. Dit bijzondere labyrint is aan het begin van de 13e eeuw aangelegd. Hoe veel voeten hebben hier gelopen!

Het is gemaakt van lichte en donkere stenen en ligt over de volle breedte (bijna 13m) in het midden van het schip, op weg naar het koor. Helaas is het labyrint tegenwoordig bedekt met stoelen en kan je het bijna niet zien. Op vrijdagen tussen pasen en allerheiligen wordt het labyrint vrijgemaakt en kan je het lopen.

/ | \

👣 Labyrint van Chartres - deel 2

Zo ziet het labyrint in de Notre-Dame de Chartres eruit als de stoelen verwijderd zijn en je het labyrint vrij kunt lopen. Als het druk is, kan je niet de weg teruglopen, tegen de stroom wandelaars in. In plaats daarvan lopen mensen vaak over de zwarte vlakken (de labrys) het labyrint uit.

Soms gebruiken mensen het labyrint om na hun wandeling gelouterd hun bezoek aan de kathedraal te vervolgen. Ze bidden of mediteren op een van de andere bijzondere plekken, zoals bij de Vierge du Pilier, de Sancta Camisia of de Notre-Dame de Belle Verriere.

/ | \

💃🏻 Vrijdag Freyadag

De Notre-Dame van Chartres is gewijd aan Maria. Volgens de reguliere verhalen is dat Moeder Maria en in het bijzonder haar Tenhemelopneming. Na haar dood werd Maria met lichaam en ziel opgenomen in de hemel. Dit staat symbool als de voltooiing van de verlossing van allen. Op deze feestdag (15 augustus) wordt het beeld uit de crypte, Notre-Dame de Sous-Terre (OLV van Onder de Aarde), in een processie door de stad gedragen, gevolgd door een speciale mis. De originele kroon van Notre-Dame de Sous-Terre, getooid met eikenbladeren, verbindt haar met voor-christelijke lokale verhalen van een Vrouwe met Kind.

Artwork: Notre-Dame de Sous-Terre op 15 augustus 2018, foto Cawen

/ | \

👣 Labyrint van Chartres - deel 4

 

Ik ben eerst mijn kennis over de plek waar het labyrint ligt aan het opfrissen. Op een heuvel in het landschap genaamd Beauce ligt de ND de Chartres. Je kunt het van mijlen ver zien liggen.

De kathedraal is gebouwd in de 12e eeuw. Het is een van de eerste bouwwerken in Frankrijk in de 'nieuwe stijl', oftewel gotisch i.p.v romaans. De kennis van het bouwen in deze ranke en ruimtelijke architectuur is mogelijk via de kruisvaarders meegebracht naar Europa, nadat zij hierover van de soefi's geleerd hadden.

Bijzonder is de specifieke uitlijning. Kerken zijn gewoonlijk uitgelijnd west-oost. De NDdC is echter uitgelijnd 43° noord noord oost. Dit is niet de lijn van de midzomer zonsopkomst (38° NNO), maar de lijn van de meest noordelijke maansopkomst (eens in de 19 jaar, de cyclus van Meton).

/ | \

👣 Labyrint van Chartres - deel 5

De Notre-Dame van Chartres is beroemd om zijn vele glas-in-lood ramen en roosvensters (meer dan 2600 m2). Ze stammen voornamelijk uit eind 12e, begin 13e eeuw. De afbeeldingen op de ramen vertellen bijbelse verhalen of tonen scenes uit het dagelijks leven. De ramen zelf hebben ook een verhaal. Ze zijn gedoneerd door edelen en ridders, maar ook door verschillende gilden, zoals de stoffenhandelaren, timmerlieden of schoenmakers.

Het grootste geheim zijn de ingrediënten om het glas de karakteristieke kobaltblauwe kleur te geven. Chartres bleu, sacre bleu, wellicht! Je vindt die kleur terug in het raam van OLV van het Mooie Raam: Notre-Dame de la Belle-Verrière, een van de oudste ramen (ca 1150).

"Men is een rijk binnengetreden dat niet van deze wereld is. Het licht dat uit de vurige kelken van het glas druppelt, is geen aards licht, het is een verlicht licht." 'Lumen de lumine': licht uit ongeschapen licht. - Ricarda Huch aangehaald in Chartres, door Michael Ladwein.

/ | \

"Blauwe kleur is voor altijd aangewezen door het goddelijke om een bron van verrukking te zijn"
- John Ruskin

/ | \

👣 Labyrint van Chartres - deel 6

 

Van begin 11e tot eind van de 13e eeuw was de School van Chartres een bekend begrip in heel Europa en wellicht ook daarbuiten. Griekse filosofie van Socrates en Plato werd gecombineerd met de christelijke levenswijze, met extra aandacht voor de kracht van de natuur. Naast de Zeven Vrije Kunsten (grammatica, retoriek en dialectiek + geometrie, aritmetica, muziek en astronomie) werd ook de geneeskunde gedoceerd. De bibliotheek van de School was een van de grootste en belangrijkste in Europa. De School werd een soort scholengemeenschap, doordat leerlingen hun kennis en kunde doorgaven in eigen scholen verspreid door heel Europa.

Bisschop Fulbert (ca 960-1028) wordt gezien als grondlegger van de School. Hij werd tijdens zijn eigen studie in Reims mogelijk geïnspireerd door Gerbert van Aurillac, die kennis had van Arabische filosofie en natuurwetenschappen. Naar voorbeeld van Fulbert waren docenten niet alleen leraar, maar ook vaderfiguur en begeleider van de leerlingen.

Artwork: Fulbert en leerlingen, miniatuur uit de 11e eeuw door André de Micy

/ | \

👣 Labyrint van Chartres - deel 7

 

Karel de Grote (eind 9e, begin 10e eeuw) was toegewijd aan Maria. Als dank voor een wapenfeit kreeg hij van de Byzantijnse keizer een reliek, het Sancta Camisia. Dit was het heilige gewaad van Maagd Maria, dat zij - afhankelijk van de overlevering - gedragen zou hebben bij de annunciatie, de geboorte van Jezus of bij zijn sterven. Kleinzoon Karel de Kale schonk het aan de kerk in Chartres toen daar na 600 jaar hout nu de eerste kerk van steen opgetrokken was.

Tijdens je bedevaart kon je stof kopen dat tegen het Sancta Camisia gehouden was en daardoor geneeskracht bezat of loden replicaatjes van een hemdje. Later bleek het geen hemdachtig gewaad te zijn, maar een lange lap stof, die nu ook wel de heilige sluier genoemd wordt. (Onderzoek uit 1927 stelt dat het 'uit het begin van de christelijke tijdrekening' stamt.)

Het Sancta Camisia heeft de bewoners van de stad beschermd, genezen en geïnspireerd. Het wordt nog elk jaar in processie door Chartres gedragen.

/ | \

👣 Labyrint van Chartres - deel 8

In oude tijden werden christelijke kerken op nog oudere heilige plekken gebouwd. Dat hielp uiteraard om de oorspronkelijke bewoners het geloof in God te laten ervaren. Belangrijker was dat de kerkvaders uit die tijd weet hadden van de energie die in de Aarde gaat. Zij kozen die plekken zodat zij bij hun werk gebruik konden maken van deze krachten.

Van een heilige plek in Chartres voor de komst van de kerk is (nog) geen archeogisch bewijs gevonden. Verhalen vertellen over de Carnuten, een sterke Keltische stam die in dit gebied leefde, en die hun naam aan Chartres gaven. Volgens velen verwijst Caesar in zijn 'De bello Gallico' naar Chartres als hij schrijft: "Op een bepaalde tijd van het jaar komen de druïden in het land van de Carnuten - men beweert dat dit het midden van heel Gallië is - op een gewijde plek bijeen om recht te spreken. [...] Deze leer is, zo men aanneemt, in Brittannië ontstaan en vandaar naar Gallië gebracht. Wie hem beter wil leren kennen, gaat erheen om zich te laten onderwijzen."

Ook schreef Caesar: "Voor alles proberen de druïden de mensen ervan te overtuigen dat de zielen onsterfelijk zijn en na de dood van het ene lichaam naar het andere overgaan. [...] Bovendien wijden ze uit over de gesternten en hun bewegingen, over de grootte van de wereld en de landen, over de aard van de dingen en het wezen en de daden van de onsterfelijke goden en in al die dingen onderwijzen ze ook de jeugd."

/ | \

👣 Labyrint van Chartres - deel 9

Van de tijd voor de druïden duiken verhalen over de steentijd op. In de omgeving van Chartres zijn cairns (steenhopen) gevonden, gebruikt als tempel of meestal geduid als grafplek. Wellicht voert de etymologie van de naam Carnuten ook naar die cairns, i.p.v. de oude verklaring 'de gehoornden'.

Megalitische bouwwerken uit de steentijd zijn vaak uitgelijnd op bijzondere gebeurtenissen in het firmament, zoals een zonnewende of equinox. Frappant is dat Stonehenge, de beroemde steencirkel in Engeland, en de kathedraal van Chartres een bijna identieke uitlijning kennen. Stonehenge past verrassend goed in de kruising van de kathedraal. Om eens over te mijmeren.

Bron afbeelding: Chartres, Sacred Geometry, Sacred Space van Gordon Strachan

/ | \

💃🏻 Vrijdag Freyadag

💃🏻 Notre-Dame du Pilier (OLV op de Pilaar) in Chartres wordt ook wel de Vièrge Noire genoemd: Zwarte Madonna. Zwarte Madonna’s werden vooral gemaakt in de Middeleeuwen in (het zuiden van) Europa. Meestal zijn ze symbool van Maria, maar soms ook Sint Anna of Zwarte Sara.

Je zou misschien verwachten dat voor deze Madonna’s donker ebbenhout of mahonie gebruikt is. Er is echter lokaal (lichtgekleurd) hout gebruikt, zoals linde of eik. De ware toedracht en betekenis van de Zwarte Madonna’s is al jarenlang een debat tussen wetenschappers en voelenscheppers.

Door het lezen van verschillende boeken over de kathedraal realiseerde ik me dat er een bijzondere drie-eenheid te vinden is. In een van de boeken las ik dat Maria soms ook Hemelvenster genoemd wordt. Dat bracht voor mij OLV van Onder de Aarde, OLV van de Pilaar en de Vrouwe van het Mooie Venster samen in een bijzonder hoedsterschap over de drie Werelden.

Artwork: Vièrge Noire in mei 2013, toen ze nog zwart was; foto Cawen

/ | \

Lees hier verder over het
Labyrint van Chartres - het labyrint

/ | \

spinsels

LiveWood / LeefHout

LiveWood talismans & amuletten van de Dusty Millers Wie is Dusty Miller? Dusty Miller is…

Midzomer: zonnegodin Áine

Áine is een Ierse godin van zomer, rijkdom en soevereiniteit. Ze wordt verbonden met midzomer…

Niets is wat het lijkt 2: nog zo'n wakkerschuddertje

Als liefhebster van megalitische bouwwerken was de vakantie in Bretagne net zo'n feestje als de…

Scholekster brengt de parel

In het grasplantsoen, tussen twee drukke wegbanen op het industrieterrein, woont een paartje scholeksters. Sinds…

Minneborre

Afgelopen zaterdag nam ik deel aan de Brusselse Bronnendag. Hans Welens, bronhoeder van de Minneborre…

Onze Lieve Vrouwe ter Linde en de LindeMoeder

Een legende vertelt dat er een Mariabeeld wordt aangetroffen in een lindeboom. Daar moet het…

De Draad van Ariadne

De draad van Ariadne in het labyrint Het pad waarover je loopt in het labyrint,…

De wijsheid van mijn voeten

In module 5 voor Op stap met de bomen II staat de kastanje centraal. Ik…

Het donker als je vriend

Sta vanavond bij dat uur lichten uit van Earth Hour meteen eens stil bij lichtvervuiling.…

De drie zeven van Socrates

Socrates, de Griekse wijsgeer, liep eens door de straten van Athene. Plotseling komt een man…

Kop en schotel oplossing

Mijn kinderen gaven mij een paar jaar geleden die leuke kop en schotel voor mijn…

Geniet van schoonheid en het leven

Een van mijn buurtbewoners vroeg eens naar het boompje in mijn voortuin. Het was op…

Goede voornemens

Een nieuw jaar, nieuwe goede voornemens. Elk jaar weer staat de media er vol mee.…

Berkensamenzwering

Dank je wel, universum! Paulo Coehlo schreef in de Alchemist over het universum dat samenzweert…

Ode aan de Moeders

Moedernacht   Ik kruip op jullie schoot en hef mijn glas Op mijn moeder Op…

Gele toverhazelaar tegen winterblues

Om eventuele winterblues tegen te gaan: plant een toverhazelaar in je tuin! Moet je eens…

De boodschap van de iepen-dryade

Dit verhaal begint op dinsdag in de achtertuin van een bekende. Er staat een parasolvormige…

Kiekemoe!

  CW/20170312 / | \

Udense schrijft mee aan ‘Wegwijs in het labyrint’

Persbericht in het Udens Weekblad van 3 maart 2021 naar aanleiding van de publicatie van…

Cadeau voor de mensheid

Blootsvoets lopen ze in het zonovergoten labyrint. De ene vrouw loopt het pad naar binnen,…

Midzomer met licht en donker

Veel oude vieringen, en vooral midzomervieringen, zetten het licht in het zonnetje. Voor mij is…

Het Einde van de Nacht

Boekentip: Het Einde van de Nacht In zijn boek 'The End of Night' gaat Paul…

Ooievaars luiden de lente in

Met een kopje thee in een lang verwacht voorjaarszonnetje op het dakterras. Opeens lijkt de…

Natuurinclusief

Hoe kan jij bijdragen aan een natuurinclusieve werkwijze? Amerikaanse boer Joel Salatin roept in dit…

Mariabeestje

Mei-Maand, Maria-Maand, Lieveheersbeestjes-Maand De oude Germaanse naam voor het lieveheersbeestje was Freyafugle, de vogel van…

Wat je tegenkomt in het labyrint

Een gemeleerde groep oudere dames komt gemoedelijk binnen en keuvelt gezellig bij de thee. Elke…

Voordat je morgen weer aan het werk gaat

De eerste maandag na de 12 heilige nachten is de dag dat veel mensen na…

Al wandelend over het spirituele pad, wordt het breder, niet smaller,
tot je op een dag op het punt komt waar er geen pad meer is

- Ram Tzu